Tuesday 4 October 2016

Mizo hun laihawl Zaithiam H.Lalchawimawii chanchin

H. LALCHAWIMAWII


Zofate dam chh<nga a hming d^i tawh lo t<r, a zai chuai ve thei lo, H. Lalchawimawii hi kum 1961 October ni 22 ah Darlung khuaah a piang a. A pa chu H. Thansiama a ni a, a nu chu Chhingnghilhlovi a ni. An unau hi mipa 1 leh hmeichhia 6 an ni. Fanu 2 a nei tawh. Khawthlang lam tl^ngdung v>lah chuan a l^rin,  khawsak pawh a khawsa rei a. P>m ang tak tak chuan an la inngai lo na-in, tunah hian Khatla New Capitla Complex-ah an khawsa m>k.

Kum 1984 v>l daih tawh a\ang khan a zai hi Zoram dung leh v^ngah a lo l^r \an tawh a. Tun thlenga hla l^r la ni zui zel ; Luah loh lung di tih te hi a sa l^r hmasatu a ni. I nui d<n ang, I thar leh \hin, Va kal ta la tih te leh |h^l Romei tih hlate hi a rawn l^r chhuah hmasakpui deuhte an ni a.

Khawthlang lam a\ang hian zai mi an chhuak \ha hle a. H. Lalchawimawii te, H. Lal\hakima te, Lallianmawia Pachuau te, H. Lalrinkimi leh mi dang dang an awm. Heng zai thiam rualho te hi an inkawp nasa thei hle a. Khawthlang lam tl^ngdung v>lah chuan Zoram an denchhuah tak tak hma pawh hian nasa takin an lo l^r f< tawh a ni.

H. Lalchawimawi hian Hla lengl^wng leh Lengz>m hla a sa tl^ngpui a. A hla sakte a lungl>nthl^kin, a  aw-in a zir bawk a. A cassette siam pawh mite’n an duh hle. A hlate hi a zofate z$ngah a chul thei lo a ni ber e. 1976 khan Radio-ah hla a lo record \an tawh a, tunah chuan 180 v>l lai a thun tawh.  Khawhar hla lam pawh a sa thiam hle a. ‘Ka hawi vela e, Engkim mai hianin ka lung min l>n’ a han ti vawng vawng hi chu, mi tin mai hian an duh >m >m vek mai a ni.

‘Luah loh lung di’  tih hla hmanga 1986 v>la l^r chho chuan hriat a hlawh hle a. ‘Nun hlui hla \ha’ tih - 1999 ah Vol- I a\anga Vol-III thleng Cassette a siam bawk. ‘Mi p^ pawh ni mah la’ tih chu 2002 ah a tichhuak leh a. ‘A pawi >m mai’ tih chu 2007 khan a tichhuak bawk. Tunah pawh Fam ngaih lam hla siam a la tum ni ^wmin a lang.

Album 31 lai a siam tawh a, siam turin hma a la la m>k z>l bawk. Tun hma a\anga tun thleng hian hmun hrang hrangah zai tura s^wm a la ni a, Sorkar lam leh p^wl hrang hrangin an ko phar nasa hl>. Awl hman pawh a la ni lo a ni ber.

Mizo hun laihawl zaithiam Rualthankhuma Chhakchhuak chanchin

RUALTHANKHUMA CHHAKCHHUAK


Rualthankhuma Chhakchhuak hi October ni 13, 1960 khan Lakhipur Assam- ah a piang a. A pa chu Pu C. Rokhuma a ni a, a nu chu Sapliankimi a ni. An unau hi 5 an ni a, mipa 4 leh hmeichia 1 an ni.  Kum 1985 October ni 25 kh^n Lalthangkimi Pachuau n>n an innei.

Rimawi khawv>l lama a hming a l^rna a rei tawh hl> a. Zirna lamah P.U. thleng a kal a.  Amah hi zai thiam leh hla phuah thiam a ni a, All India Radio Aizawl Station-ah Grade ‘A’ Artist z$nga tel a ni. A nu leh pa hnathawhna av^ngin a naupang a nih chh<ng chu Assam leh Meghahlaya State-ah te an khawsa a. Kum 1985 khan Aiz^wlah awmhmun an b>ngbel ve ta a ni. Naupangt> a nih lai a\anga zai leh rim^wi ngaina tak a ni a. Mi tam z^wk hriata a rawn zai l^r tak erawh chu kum 1980 a\ang kh^n a ni.

Zoram an rawn chhuah hnu hian Music leh zai zirna School a hawng ta a. A hmingah ‘EMILY SINGING INSTITUTE’  a vuah a,  amah a tui bawk a, \halai tam takin an bawh a. Zofate zai leh rimawi lama kan tl^6kchhamna a hrechiang hle a, hei hian nasa takin hma a tis^wn a ni.

Kum 1988 khan Audio Album ‘Remna Lal’ tih chu a siam a, ama hla phuahte a sa hlawm ngh> ngh>. A hla sak z$ngah ‘V^nglai ni’ tih chu a mawiin mite duh ber z$nga mi a ni.

A l^rpui zingah chuan Zoram, lungph^ng suh (ram hmangaihna hla) te, V^nglaini (\hian ngaih hla) te, Kan duai lo (Mizo blues) Zofate chona hla te an ni a, h>ngte hi ama phuahte an ni.

Hla hi 50 lai a phuah tawh a, 1980 a\angin Radio ah hla a record \an a, tunah (2011) hian 48 v>l zet a record tawh. Hnam inpumkhatna hla Unity thro’ Culture a phuah phei chu Mizoram mai pawh ni lo, State dangah te pawh a l^rin, English-a letin, kum 1998 ah phei kha chuan Vanapa Hall a Official function-ah a sa a, chumi \uma a hla sak thl$rtu leh ngaithlatu mipuite rilru leh thinlung chu a hneh >m >m mai a. A ngaithlatute chu ram hruaitute leh Sorkar officer liante an ni a, thiam an tiin an ng^wi \huap mai a ni. Amah a zaithiamin a ^w hi a zo aw phawi fuh hl> a, mite ngaihs^n a hlawh hle. ‘Remna Lal’ tih hla a cassette-a a sak chu a l^rpui ta deuh ber a ni. Tunah Chanmari Aizawlah an ch>ng.

Mizo Hun laihawl zaithiam C.Vansanga chanchin

C.VANSANGA

A saw raltiang lentu Zobawn saw,
Chhingmit titlaitu tuk loh ram chhah kar saw,
Mi ngeng pasal\ha, lungtilengtu,
Buannel ram dai lungdumtu


C.Vansanga hi kum 1960, July ni 13 khan, Pu Lalthansanga (L) leh Pi Vanngurliani (L) te ink^rah a lo piang a. An unau hi 6 niin mipa 3 leh hmeichhia 3 an ni. A theih ang t^wka lehkha te zir chho ve in, Parishad English Medium School, Shillong ah te, Mizo Modern School, Shillong-ah te a kal \hin. Matric thleng a zir a ni.
Kum 1982, Feb ni 23 kh^n Chawnghmingthangi n>n inneiin, fa 5, mipa 4 leh hmeichhia 1 an nei a. Amah hi Forest Department ah Sawrkar hna thawkin, Republic Veng, Aizawl, T.Romana College bulah in leh lo neiin an khawsa m>k a ni.

Kohhran lamah NEI UPC ah a awm a. Tlawmngai p^wl hrang hrangah nasa takin a inhmang a. Zai lamah te nasa takin a inhmang chho bawk.

Hla hi 20 v>l a phuah a. Amah hian a Cassette-ah leh Radio-ah te a sa deuh ber. Kum 1974, kum 15 a nih lai v>l a\angin a zai chho \an a. Kum 1975 khan hla a phuah chho \an bawk. Lawmman chi hrang hrang h>ngahte hian a dawng bawk:-

1. Singing Competition MZP Shillong - 1977
2. |halfav^ng K<t, Shillong, 1979
3. Chapch^r K<t, Aizawl, 1981.
4. Ain^wn Pick You Pop  - 1981
5. Lelte Award - 1982 to 1992
6. Singer of the Century - 2000.
7. Certificate for appreciation from USA International Mizo Welfare.

Tin, AIR, Aiz^wl-ah hian hla 100 chuang zet zawt a thun tawh a. Cassette hi 12 v>l a siam tawh bawk.

A hla sak l^r zingah chuan a < Ch. Malsawma hla phuah “Buann>l ram d^i” tih hla chuan mite hriat a hlawh hle a. He hla hi hla lungl>nthl^k tak mai a ni a. Mizo nunzia a tilang chiang hl> a, a satu hian a sa thiam bawk a, a l^rpui hle a ni.

Mizo hun laihawl zaithiam Chawngthagpuii chanchin

CHAWNGTHANGPUII


Chawngthangpuii hi kum 1960, May ni 15 ah, George L. Chawngthu (L) leh Nghinglovi te inkarah, Aizawlah a piang a. An unau hi 8 niin, mipa 4 leh hmeichhia 4 an ni.  Zirna lamah PUC thleng a zir a. Kum 1981 July ni 16 ah R.L. Zomawi n>n an innei a, fa 4, mipa 2 leh hmeichia 2 an nei. Amah hi UDC hna thawk lai a ni.

Kum 1978 ah Radio-ah hla 4 a record a. Ch<ng z$ngah chuan ‘UIRE NU’  tih leh ‘MAKEDONIA RAMAH I KAI THUAI ANG U’ tih hla te chu a l^rpui ngh^l hle a, ‘Uire nu’ tih hla phei chuan hla thlan hun a luah reng a. Lelte Weekly Top Chart-ah a awm rei hle.

Kum 1979 K|P Silver Jubillee Mission Veng Biak Inah an thleng a. Hetah hian a l^r zui hle a, fellowship-ah phei chuan vawi 50 chuang sak nawn a ni, record tling a ni hial ang. A hla sak l^r z$ngah, ‘Pathian te Pathian’ tih hla phei chu tun thlenga l^r zui z>l a ni a, he hla hi a pasal Pu R.L. Zomawia phuah a ni.

Pathian fakna hla lam hlir a sa l^r chho a. Radio-ah hian hla 16 v>l zet a khung tawh. Hla record chuti takin a ngah lo na-in, thlan hlawh zing b$k chu 6 v>l an ni a. Zaip^wl lamah a inhmang nasa hl> a. Synod Ramthar Zaip^wl leh Mission Veng Bial Zaip^wlah kum 1977 a\anga a pasal neih thlengin a awm tluan a. Ramthar Zaip^wl-ah phei chuan Hnam dang hla sa-in MIKIR Ram, Manipur, Cachar leh Mizoram chh<ngah Non-Mizo Convention-ah a tel nasa hle a, vai hla sa-in, solo in nasa takin an zin kual \hin. Tunah an chh<ngkua-in Mission Veng ah an ch>ng.

Mizo hun laihawl zaithiam K.Lalthangthuama chanchin

K. LALTHANG|HUAMA



K. Lalthang\huama hi kum 1960, April ni 20 ah Venghlui, Aiz^wlah a piang a. A pa chu K. P^ngliana a ni a, a nu chu Lall<ti a ni. An unau hi 5 niin, mipa 3 leh hmeichhia 2 an ni. Zirna lamah H.S.L.C. niin, Diploma in Civil Engineering a ni bawk. Kum 2008 khan Chuauthanpuii nen inneiin fa 1 an nei.

Hla phuah thiam leh zai thiam a ni a, a hla phuah \henkhat chu zai thiam dangin an sa nual bawk. Lengz>m hla lam a sa tl^ngpui. Kum 1979 khan Radio-ah hla a record \an a. Tunah chuan 30 zet a record tawh. Cassette(album) 1 a siam tawh a, chu chu 2000 kuma a tihchhuah ‘SIKTUI THIANG’ tih a ni.

Aizawl Venghlui hi an awmna hlun a ni a. Mahse a hna thawhna av^ng tein hmun hrang hrangah a awm kual a. 1982-1985 chh<ng Guwahati ah an awm a. 1985-1988 chh<ng Lungleiah an awm leh a. 1988-1990 chh<ng Aizawlah an awm leh a. 1991-1997 chh<ng Serchhipah, 1997-2000 chh<ng Aizawlah awm lehin, 2001-2007 chh<ng Khawz^wl leh Ngopa lamah an khawsa leh a. 2007-2008 ah Mamit-ah a awm a, 2008 August ni 21 a\angin Kawrthah-ah a awm a, Khawruhlian-ah insawn lehin, kum 2012 a\ang hian Darlung-ah a awm leh ta a ni.

Kum 1978 v>l a\anga zai lama mite hriat hlawh a lo ni tawh a. College an kal lai a\angin mite’n an hre l^r \an tawh. 1978-a Aizawl College Solo Competition (English) ah pakhatna a la a. 1979 ah Radio Artist ‘B’ Grade a ni a, 1990 ah ‘B’ ah a kai chho va. Radio-a a hla sak zingah ‘Ka pi z<nah’ tih te, ‘Di ch^m’ tih te, ‘Phu loh |hahmingliani’ tih te, ‘Pu Chh<ra’ tih te leh ‘Ngaihlai M^-i’ tih te hi a l^rpui hlawm hle.

Hla phuah lamah pawh hriat a hlawh hle a. A hla phuah z$ngah ‘Riah r<n min remsan ta’ tih hla K. Lalhmangaihi sak te, ‘Pu Chh<ra’ tih hla ama sak te,  ‘Di lenm^wi’ tih hla, Henry K. Thanz^ma sak te, ‘Tleitir Valmawia’ tih hla ama sak b^kah, Youth Idol, 2007 & 2008 ah leh Zo Star ah mi hrang hrangin an sak l^r te, h>ng te hi a l^r zualte chu an ni.

Mizo hun laihawl zaithiam Lalthansanga Ralte chanchin

LALTHANSANGA RALTE
(1959 - 1998)


Lalthans^nga R^lte hi kum 1959 December ni 27 khan Pu Mangchhuana leh Lianchhingpuii te ink^rah Sialsuk khuaah a piang a. Thu leh hla lama kan mi hmasa, mi ril tak Pu James Dokhuma te leh Pu Mangchhuana te hi inp<tu an ni.


Lalthansanga Ralte te unau hi 5 an ni a, mipa 4 leh hmeichhia 1 an ni. Sialsuk khuaah seilianin, a lo tlangv^l khan Assam Regiment-ah \angin, Shillongah a awm a, kum 1975 chho v>l kha a ni ^wm e. Kum 2/3 chh<ng v>l sipaia a \an hnuin a lo chhuak a, Underground-in a khawsa leh a. Underground-a kum 1 v>l a awm hnuin, kum 1979 ah Lalnunpari n>n an innei a. Fa pawh mipa hlir 4 an nei a ni.


Sipaia a a \an lai hian a \anpuite’n a zai thiamzia hria-in an zaitir fo \hin a. Chuta \ang chuan a zai l^r chho \an z>l a. Tun thlenga hla chul thei lo tur a hnutchhiah ta a ni.

Hla hlui lungl>nthl^k tak tak a sa hlawm a. Ch<ng z$ngah chuan a pu te ho hla hlui tam tak a sa a. Pu Lal\anpuia phuah, ‘Mahte’n awmhar z<nl>ng tui ang ka d^wn s>ng lo’ tih hla phei chu Class-X zirlaibu-ah te pawh dah a lo ni tawh a, a cassette siamah pawh a sa tel nghe nge. Tin, ‘Duh l>ng ai ang s^min’ tih hla, Pi Romani phuah te pawh lungl>nthl^k takin a sa a. ‘Lalngo \ah ka b^ng d^wn lo’ tih hla, Thanghm^wnga, Sialsuk pa phuah a sa thiam hle a. ‘Lungl>ng chuang ngaih rimtui’ tih hla, Pi Romani phuah te pawh a sak l^r tak zinga mi a ni.


Radio (AIR) ah hla 20 chuang v>l zet chu a thun hman ^wm e. Ama kutchhuak, a hla phuah tawh hi 4 / 5 v>l chu a awm a. A hla sakte hi L>ngl^wng leh L>ngz>m hla a ni tl^ngpui a, Fakna hla tl>m chu a tel ^wm e. ‘L>nna khua hmun lo’ tih hla pawh Radio-ah a sa l^r f< mai. Anni thlah chhungkua hi Zofate thu leh hlaah min tihausatu an ni a, an ngaihs^nawm hle. A zai a lungl>nthl^k a, mi lungl>ng mi t^n damdawi pakhat a ni tak meuh mai.


Cassette (album) a siam hmasak pawh ngaihthl^k t<r mumal a awm tawh lo va. A pahnihna a siam zo fel vel chiah a. Chutih lai chuan Aiz^wl lamah a nupui fanau te n>n an khawsa tawh a. September ni 17, 1998 tl^i lamah chuan, Sialsuk kal t<rin a insiam a. A cassette siam zawh hlim te pawh eng emaw zat kengin, an khaw lamah hralh theih inringin a chhuak ta a.

Mahse a chhuah a\anga ni 3 hnuah pawh Sialsuk lam a thleng lo tih hriat a ni a. A thih n$ tak pawh hriat theih a ni ta lo va. Mipui-in an zawng ta a. A thla leh, October thlaah a ruang chu Ngaiz>l kh^m hnuaiah chhe tawh taka hmuh a ni a, chutianga accident tawk chuan a khawv>l zinkawng a lo zawh t^wp ta mai hi, a uihawm tak zet a ni. Amah kan z$ngah awm tawh lo mah se, a zai leh hla a hnutchhiahte hi chu zofa te damchh<ng chuan a reh tawh lo vang.

Mizo hun laihawl zaithiam C.Laldingngheti chanchin

C. LALDINGNGHETI



C. Laldingngheti hi kum 1959 October ni 12 ah Phullen khuaah a piang a. A pa chu C. Thangzuala a ni a, a nu chu B. Lalmuani a ni. An unau hi 6 niin, mipa 3 leh hmeichhia 3 an ni. Kum 1979 April ni 7 ah Lalrohnuna Ralte n>n inneiin, fa 4, mipa 1 leh hmeichhia 3 an nei. Phullen a\angin Dinthar-ah p>min, tun thlengin an chh<ngin Dinthar Vengah an ch>ng. Amah hi zirtirtu hna thawk a ni.

A zai l^r chhohna hi a rei f< tawh a. Middle School a kal lai a\anga zai lam ti chho tawh a ni a. Kum 1972 ah Middle School Solo Competition, Sikul 16 in an neih naah pakhatna a la a, chutah chuan Pu Suakliana hla phuah, ‘Kan hun tawng zingah khaw kh^wm a pawi ber mai’ tih hla hi a sa a ni.

Kum 1974 chho v>l a\ang khan Radio-ah a l^r chho \an tawh a. A l^r chhoh v>l lai hian Radio nei pawh an la tl>m hl>. Champhai lam tl^ngdung v>lah te chuan a l^r vet vet hle. Mi l^r hrim hrim hmuh chakin nasa takin mi an pungkh^wm a, an zi hut hut mai \hin a ni. A pasal pawh hian a l^r hun laite hian an innei ang tih pawh a ring ph^k bik lo va, hmuh ch^kin a phe nasa p^wlah a tel ve a ni.

Hla lengl^wng lam a sa nasa \hin a. Tun hnu deuhah chuan Pathian fakna hla lam a sa chho ta. Pu Mangchhuana’n, Zu dona hla inphuahsiak tuma a phuah ‘A kal her luai luai’ tih hla te phei chua Radio-ah a sa l^r hle a. A hla thunawn mite hriat lar tak-

Buaina chh<mpui k^ra l>ng zofate’n,
Puan ang hn^wl la chawltui ningzu,
Chu tin kan than lo sang z>l se,
Lungdamte’n laitual i l>ng za ang.

tia a han sa kal k^ng vawh vawh mai chu nalh tak  ni. Thingtl^ng thla >ng hnuaia tlangval rual, \ing\ang n>n khawlai dung fanga he hla sa thawm han hriat meuh chuan lung a tileng duh hle \hin.

  Heng : ‘Ka her ta’ng e’ tih hla ama phuah te, ‘Far khawpui phei duai’ tih te leh ‘R<n in thim ruai’ tih hla te pawh hi a sa l^r \hin hle a ni. A hla sak l^r tak pakhat - A kal her luai luai tih hla hi, Hemi bu v>k, Mangchhuana chanchin-ah hian, a hla thu tihlan a ni.